2- هریرود:
این دریا هم از دامنه هاى کوه بابا درمناطق مرکزى کشورسرچشمه گرفته و از بهم پیوستن دوشاخه
به وجود مى آید. هریرودمسافت طولانى را درداخل ولایت غور طى نموده « دولت یار » فرعى درمنطقه
وبا عبورازشهر چغچران مرکز آن ولایت وارد ولایت هرات میشود. هریرود 1124 کیلومترطول داشته
و 560 کیلومترآن درداخل افغانستان جارى است. شصت کیلومتر مرز مشترک میان دوکشورایران و
« قره قوم » افغانستان راهمین دریا تشکیل میدهد. هریرود سرانجام وارد ترکمنستان شده ودر ریگزارهاى
دفن میگردد.هرچند ولایت هرات سرسبزى خود را مرهون هریرود میباشدولى با آنهم ، استفاده چندانى از
آب این دریا درداخل افغانستان صورت نگرفته واضافه آب آن جذب ریگستانهاى کشورهاى همسایه
میگردد.
درسالهاى اخیردوکشور همسایه ایران و ترکمنستان -بدون توجه به نیازهاى مردم افغانستان به این آب ها
بدون نگرانى از این خطرکه اگر روزى دولت افغانستان در راه توسعه گام نهاده ومهار آب هاى سطحى
خود را در دستورکارقراردهد، دیگر آبى باقى نخواهدماند تا در ریگستانها هدررفته ویاسد دوستى را پرآب
نماید- باهم طرح دوستى ریخته وسدى را بمنظوربهره بردارى از آن احداث نمودند. طنز تلخ سیاسى
روزگارما این است، زمانى که این دوهمسایه سفره خود را روى آب هاى ما پهن نموده ومنافع آن را میان
خود تقسیم نمودند، حتى منباب حق جوار از افغانستان به عنوان ناظر هم دعوت بعمل نیامد. دولتمردان ماهم
که به نوبت کرسى قدرت رامیان خود دست به دست مینمایند، بدون توجه به پیامدهاى زیانبار این اقدام
یکجانبه همسایگان ، حتى زحمت اعتراضى راهم بخود ندادند و شاید بى اطلاعى از جغرافیاى کشور
ومنافع حیاتى آن سبب این غفلت شده باشد و یا هم تا بحال متوجه نشده اند که کرسى هاى قدرت تنها امتیاز
نیست، مسئولیت هم است وچه مسئولیتى مهم تراز پاسدارى مرزها وحفظ منابع طبیعى وحیاتى کشور! سد
دولتى با همکارى مشترک دوکشورترکمنستان و ایران روى آب هاى هریرود درهفتادوپنج کیلومترى
سرخس احداث گردیده است. هدف احداث این سدآبیارى 50 هزارهکتاراز اراضى زراعتى دوکشور
وتامین 150 میلیون مترمکعب آب شرب شهر سه میلیون نفرى مشهدمیباشد. کاستن خطر سیل وبهبود
زیست محیطى منطقه از جمله هدفهاى دیگراحداث سد دولتى اعلام شده است. عملیات اجراى ساخت این سد
درسال 1379 ش( دوره طالبان بعد از کشتن 9 نفر دپلومات ایرانى درشهر مزارشریف و اوج اختلاف ایران
با طالبان) آغاز و تا اوایل بهارسال 1383 شمسى که آبگیرى شد، 81 فیصد کارهاى اجرائى آن انجام شده
است. مصرف اجراى این پروزه 168 میلیون دالرمحاسبه شده که بایدتوسط دوکشوربصورت مساوى ،
منابع مالى آن تامین گردد. قرار بود این سدسال آینده ( 1384 ش) به بهره بردارى برسد، ولى مقامات
مصلحت ندانسته واز ترس اینکه مبادا دولت مردان افغان از خلسه تاج « استخاره را درکارخیر » دوکشور
پوشى هاى متناوب به خود بیایند! عزم را جزم نموده وبا موافقت یکدیگریکسال زودتراز موعدمقرر آن را
به بهره بردارى سپردند. آقاى فهیم با اشاره براهمیت اقصتادى آب مى افزاید:
دراینجا براى اینکه اهمیت اقتصادى آب ونقش آن درروابط کشورهاى منطقه روشن شود، از افغانستان
بیرون رفته وتفاهم نامه اى رامرور میکنیم که دراین اواخرمیان دوکشورایران وکویت درموردصادرات و
انتقال آب به امضا رسیده است . به اساس این تفاهم نامه قراراست که طى یک دوره سى ساله ، سالانه

مصارف احداث این خط لوله 540 کیلومتر( 5ر 1)میلیارد دالر پیش بینى شده است که توسط هردو
کشوربطور مشترک تامین میشود. صادرات این مقدارآب براى دولت ایران سالانه بیشتر از یک میلیارد
دالر درآمد به همراه خواهد داشت.
ضایعات آب دردیگرحوزه هاى آبى کشور به مراتب بیشتر از حوزه جنوب غرب است، طوریکه که از

که بزرگترین منبع برق آبى پاکستان را تشکیل میدهد از آب هاى حوزه شرق افغانستان « تربیله » سد

پاکستان ورودخانه کنروکابل سخن به میان آمد بدنیست تا نیات وامتیازطلبى هاى پاکستان را از افغانستان
نیز مرورکنیم : 900 میلیون مترمکعب آب از سدکرخه ایران به منطقه الزور کویت توسط خط لوله انتقال داده شود. 31 میلیاردمترمکعب حق آبه آمو دریاسالانه چیزى درحدودسه میلیاردمتر مکعب آب برداشت مینمائیم و آب 70 ) اکنون که از - فصلنامه میهن، شماره 34 صص 69 ) «. وبخصوص دریاى خروشان کنر تأمین میشود